Insecten op het menu!

Insecten  zitten bomvol eiwitten en vetten en kunnen een hele goede vervanger zijn voor bijvoorbeeld vlees. Om de groeiende wereldbevolking in de toekomst van voldoende eiwitten te voorzien is de transitie van dierlijke naar alternatieve eiwitten zoals insecten ook onmisbaar. Theo Verleun, programmamanager ‘Insect Valley Europe’ van Brightlands Campus Greenport Venlo, ziet een belangrijke rol voor insecten in ons voedsel van de toekomst.

Wat heb je zelf eigenlijk met insecten?

Ik ben een hobbyteler van insecten. Ik kweek pijlgifkikkers en om de kikkers te voeren, kweek ik zelf insecten. Zo ben ik in contact gekomen met het insecten kweken. Daarnaast ben ik in mijn vrije tijd ook imker, dus insecten staan bij mij hoog op de agenda! Sinds 2019 ben ik actief voor Insect Valley Europe.

Heb je eigenlijk altijd al in de insecten gezeten?

Ik ben mijn carrière gestart aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, waar ik onderzoek deed naar hersenkanker. Na 8 jaar ben ik overgestapt naar het bedrijfsleven en ben uiteindelijk terecht gekomen bij het innovatiecentrum DSM. In 2014 startte DSM samen met Eneco een project om zeewier toe te passen als grondstof voor hernieuwbare energieproductie. DSM besloot hiermee te stoppen en toen kreeg ik de kans om er als zelfstandig ondernemer mee verder te gaan. Ik run nu mijn eigen startup in de zeewier-verwerkingsbedrijf.

Hoe ga je van zeewier naar insecten?

Insecten en zeewier zijn allebei een potentiële bron van (nieuwe) eiwitten met toekomst. Via DSM maakte ik kennis met Brightlands Campus Greenport Venlo en al het mooie werk dat daar gebeurt op het gebied van future farming, gezonde voedingen circulaire business. De campus was op zoek naar een programmamanager met affiniteit voor insecten. Ik heb deze kans met beide handen aangegrepen omdat ik ervan overtuigd ben dat insecten een belangrijke rol zullen gaan spelen in de eiwittransitie.

Waarom is het noodzakelijk dat we insecten gaan zien als voeding?

De wereldbevolking groeit enorm. Om al die mensen van hun dagelijkse portie eiwitten te voorzien, moeten we echt op zoek naar alternatieven voor de dierlijke eiwitten. De grenzen van de veestapels zijn inmiddels al lang bereikt. Insecten zijn verreweg de beste eiwitproducent van al het vee dat we voor productie van voedsel produceren. Insecten zitten boordevol eiwitten en zijn een heel goed alternatief.

Insecten eten is beter dan bijvoorbeeld een stukje kip of een biefstuk?

Voor een kilo vlees moet een koe bijna negen kilo voer eten. Voor een kilo kippenvlees, pikt een kip ruim 2 kilo voer naar binnen. Voor een kilo insecten heb je iets meer dan een kilo voer nodig. Dat is dus vele malen efficiënter.

Wat eten insecten eigenlijk?

Je mag in Nederland niet zomaar alles aan insecten voeren als je ze wilt gebruiken voor de menselijke consumptie. Deze insecten mogen alleen maar voedsel eten dat jij en ik ook eten. Dat is heel dubbel, want je voert insecten met voedsel, dat je zelf ook kan eten. Het is natuurlijk veel beter wanneer we de insecten kunnen voeren met voedsel dat minder geschikt is voor de menselijke consumptie of reststromen vanuit de tuinbouw. Dan draag je ook bij aan de circulaire landbouw, het hergebruik van afvalstromen en het verminderen van de voedselverspilling. Maar dat staat de wet- en regelgeving in Nederland en de Europese Unie (EU) nog niet toe. Er is vanuit Brussel inmiddels wel toestemming om meelwormen in te zetten voor de menselijke consumptie. Dat is een mooie eerste stap.

Wat is Insect Valley Europe?

Insect Valley Europe heeft als doel ondernemers en geïnteresseerden in insecten kweek, verwerking en de directe of indirecte consumptie van informatie te voorzien en vooral om ze bij elkaar brengen. Wij helpen ze met het opzetten van businessplannen en kijken mee naar de technische en commerciële haalbaarheid van de ideeën. We willen bij Brightlands in Venlo echt een community bouwen rondom het kweken, verwerken en toepassen van insecten voor gezonde voeding. We streven daarbij naar de inzet van reststromen als voer voor de insecten.

Waarom is het delen van kennis zo belangrijk?

Er is nog veel onbekend als het gaat om het kweken van insecten en het gebruik ervan als ingrediënt of inhoudsstof. Kwekers zijn echt op zoek naar kennis. Via de Inloop Insecten Café brengen we geïnteresseerden bij elkaar en proberen we partijen uit de hele keten, van stallenbouwer en  insectenkweker tot aan de voer- en voedselproducent, bij elkaar te brengen in zogenaamde insectencirkels.

Wat doe je precies in een insectencirkel?

In deze cirkels komen partijen samen die kennis met elkaar willen delen en iets aan elkaars business kunnen toevoegen. Geen concurrenten dus, dat werkt niet. Er draait nu een cirkel en er zijn er twee in oprichting. Door de corona is het lastig om nieuwe cirkels op te zetten. Bij het delen van kennis draait het echt om vertrouwen: je moet elkaar in de ogen kunnen kijken. Dat is toch lastig via een videoverbinding op een scherm. Er zitten nog zo’n vijftien ondernemers in de wachtkamer die graag in een cirkel aan de slag willen. Zodra we weer fysiek bij elkaar mogen komen, starten we de nieuwe cirkels op.

Hoe groot is de insecten-business in Nederland eigenlijk?

Het is een kleine, maar groeiende markt. Er zijn nu zo’n vijfenveertig telers in Nederland die allemaal voor een eigen insteek kiezen. In Venlo ligt de focus op insecten in combinatie met gezonde voeding. Maar in Gelderland ligt de nadruk bijvoorbeeld veel meer op het kweken van insecten voor (kippen-)voer. In Duitsland en België zien we ook steeds meer belangstelling voor het kweken van insecten. Iedereen die iets wil met insecten, is welkom bij Insect Valley Europe.

Wat is de link tussen Brightlands Campus Greenport Venlo en Insect Valley Europe?

Brightlands is de spin in het web als het gaat om gezonde voeding, future farming en circulaire grondstoffen. De insecten passen hier perfect bij: ze zijn gezond, het is een nieuwe vorm van landbouw en ze kunnen gevoed worden met de reststromen van de land- en tuinbouwbedrijven uit de regio. Via de labs op de campus kunnen we producten op basis van insecten onderzoeken en kijken wat het effect op bijvoorbeeld de darmen van de mens zijn. Via het Test, Taste & Concept Center kunnen ondernemers nieuwe producten testen op hun doelgroep. De keukens op de campus kunnen heel goed ingezet worden om te experimenteren met het koken met insecten.

Gaan we in de toekomst allemaal op sprinkhanen knagen?

Ik denk niet dat we met z’n allen massaal op vleugeltjes en pootjes gaan kauwen. Daar hebben we als Nederlanders toch wel moeite mee. Ik geloof er veel meer in dat insecten verwerkt worden als een (eiwit)poeder of olie, die vervolgens als ingrediënt gebruikt wordt in voedingsmiddelen.

Wanneer staan de meelwormballetjes en de Bug Burger in Nederland standaard op het menu?

Ik weet zeker dat insecten een rol gaan spelen in ons voedsel, maar dat kost tijd. Ik hoop dat het met insecten net zo gaat als met sushi: daar wilden we als Nederlanders twintig jaar geleden niets van weten. Rauwe vis met zeewier eromheen? Gadverdamme. Maar door de sushi geschikt te maken voor de Nederlandse consumptie, zitten we nu allemaal aan de sushi. Hoe mooi zou het zijn als dat ook zo gaat met producten op basis van insecten?

Er zijn nu al restaurants die een compleet menu serveren op basis van insecten. Op Brightlands in Venlo staan de insectenballetjes al standaard op de lunchkaart. We maken kleine stappen, maar met Insect Valley Europe willen we grote stappen gaan zetten: uiteindelijk gaan we allemaal producten op basis van insecten eten!

Insect Valley Europe

Theo Verleun

Meer informatie: insectvalleyeurope